CNC Torna Tezgahı G ve M Kodları

CNC torna tezgahları, CNC işleme süreçlerinin temel taşlarından biridir. Bu makineler, yüksek hassasiyet, hız ve tekrar edilebilirlik özellikleriyle öne çıkar. Ancak, bu makineleri etkin bir şekilde kullanmak için G ve M kodlarının doğru şekilde anlaşılması ve uygulanması gerekir. CNC torna tezgahı programlama sürecinde kullanılan bu kodlar, makineye belirli komutlar vererek işleme sürecini yönlendirir. Bu içerikte, G ve M kodlarının detaylarını, hangi amaçlarla kullanıldıklarını ve bu alanda uzmanlık gerektiren püf noktalarını ele alacağız.

CNC G kodları, CNC makinelerinin hareketlerini tanımlamak için kullanılan geometrik komutlardır. Bu kodlar, CNC makinesinin nasıl hareket edeceğini, kesici takımın nerede olacağını ve hangi hızda çalışacağını belirler. Öte yandan, CNC M kodları, makinenin yardımcı işlevlerini kontrol eder. Bu kodlar genellikle soğutma sıvılarının açılıp kapatılması, iş milinin dönme yönü veya programın durdurulması gibi görevlerde kullanılır.

Kodlar Neden Önemlidir?

CNC torna tezgahında program yazarken kullanılan her bir kod, milimetrik bir hassasiyetle işleme sürecini etkiler. Yanlış bir kod, parçanın hatalı üretilmesine veya makinenin zarar görmesine yol açabilir. Özellikle karmaşık şekillerin işlendiği durumlarda, kodu optimize etmek, verimliliği ve üretim kalitesini artırır.

CNC Torna Tezgahı G Kodları

G kodları, CNC makinelerinin geometrik hareketlerini tanımlar. Her kodun kendine özgü bir işlevi vardır ve doğru şekilde kullanıldığında, işleme süreci optimize edilir.

G00 – Boşta Hızlı Hareket

Kesici takımın iş parçasına temas etmeden hızlı bir şekilde hareket etmesini sağlar. Bu hareket, genellikle takımın güvenli bir pozisyona taşınması için kullanılır.

Örnek:

G00 X50 Z10

G01 – Talaş Kaldırma Hareketi

Kesici takımın iş parçasına temas ederek, belirli bir hızda talaş kaldırmasını sağlar. İlerlemenin düzgün kontrol edilmesi, kaliteli yüzey işlemi için kritik öneme sahiptir.

Örnek:

G01 X30 Z-20 F150

G02 ve G03 – Eğrisel Interpolasyon

• G02: Saat yönünde dairesel hareket sağlar.
• G03: Saat yönünün tersine dairesel hareket oluşturur.

Bu komutlar, karmaşık şekillerin işlenmesinde yaygın olarak kullanılır.

Örnek:

G02 X40 Z-30 I10 K5
G03 X50 Z-40 I15 K10

G17, G18, G19 – Düzlem Seçimi

• G17: X-Y düzlemini seçer.
• G18: X-Z düzlemini seçer.
• G19: Y-Z düzlemini seçer.

Düzlem seçimi, takım yollarının programlanmasında doğru referansın alınmasını sağlar.

G20 ve G21 – Ölçü Sistemi

• G20: İnç ölçü sistemini etkinleştirir.
• G21: Metrik ölçü sistemini etkinleştirir.

G27 ve G28 – Referans Kontrolleri

• G27: Referans noktasına dönüş kontrolü yapar.
• G28: Tezgahı sıfır noktasına gönderir.

Özellikle program başlangıcında ve sonunda güvenlik amacıyla kullanılır.

G31 – Satır Atlama Komutu

Kesici takımın belirli bir duruma ulaşması halinde hareketini durdurmasını sağlar. Genellikle test ve kontrol işlemlerinde kullanılır.

G32 ve G34 – Diş Açma Komutları

• G32: Standart diş açma.
• G34: Değişken adımlı diş açma.

G40, G41 ve G42 – Radyüs Telafisi

• G40: Radyüs telafisini iptal eder.
• G41: Soldan radyüs telafisi uygular.
• G42: Sağdan radyüs telafisi uygular.

Telafi komutları, takımın hareket yollarını optimize etmek için kullanılır.

G70 – G99: Özel İşleme Komutları

• G70: Finiş tornalama çevrimi.
• G71, G72, G73: Kaba tornalama çevrimleri.
• G74 ve G75: Delik delme ve kanal açma çevrimleri.
• G76: Çok pasolu diş açma çevrimi.
• G90 ve G94: Tornalama çevrimleri.

CNC Torna Tezgahı M Kodları

M kodları, CNC torna tezgahlarının yardımcı işlevlerini kontrol eder. Bu kodlar, makinenin çevresel kontrollerini sağlar.

M00 ve M01 – Program Durdurma

• M00: Zorunlu durdurma.
• M01: İsteğe bağlı durdurma.

M03 ve M04 – İş Mili Yönü

• M03: Saat yönünde dönüş.
• M04: Saat yönünün tersine dönüş.

Örnek:

M03 S1500

Bu komut, iş milini 1500 RPM hızında saat yönünde döndürür.

M05 – İş Mili Durdurma

M05 komutu, iş milinin tamamen durdurulmasını sağlar.

M06 – Takım Değişimi

Kesici takımın otomatik olarak değiştirilmesini sağlar.

M08 ve M09 – Soğutma Sıvısı Kontrolü

• M08: Soğutma sıvısını açar.
• M09: Soğutma sıvısını kapatır.

M18 ve M19 – C Eksen Kontrolü

• M18: C ekseninin çözülmesini sağlar.
• M19: C eksenini kilitler.

M30 – Program Sonlandırma

Programı sonlandırır ve başlangıç noktasına döner.

Pratik Kullanım ve İleri Seviye Öneriler

CNC torna tezgahlarında programlama yaparken aşağıdaki noktalar önemlidir:

1. Kodların Kombinasyonu: G ve M kodlarının doğru kombinasyonu, işleme sürecini optimize eder. Örneğin:plaintextCopy codeG21 G00 X50 Z10 M03 S1500 G01 X30 Z-20 F120 M08 Bu dizi, metrik ölçü sistemiyle programlamayı, takımın hızlı hareketini, iş milinin dönüşünü ve soğutma sıvısını kontrol eder.
2. Hata Kontrolü: Program yazımında yapılan küçük hatalar bile iş parçasında ciddi sorunlara neden olabilir. Programın simülasyon ile test edilmesi şarttır.
3. Optimizasyon: İşleme süresini kısaltmak ve takım ömrünü uzatmak için kodların düzenli şekilde optimize edilmesi gerekir.

G ve M Kodlarının Optimizasyonuyla İşleme Süresi Azaltma

Kodların optimize edilmesi, CNC torna tezgahlarında üretim verimliliğini doğrudan etkiler. İşleme süresini azaltmak için gereksiz hareketler ve uzun takım yolları ortadan kaldırılmalıdır. Örneğin, G00 koduyla takımın güvenli bir pozisyona hızlıca taşınması, zaman kaybını önler. Ayrıca, M kodlarının etkili kullanımı (örneğin, soğutma sıvısının işlemle eş zamanlı kontrolü), programın işleyişini hızlandırabilir.

Sonuç:

CNC torna tezgahlarında kullanılan G ve M kodları, üretimin temel yapı taşlarıdır. Bu kodların doğru şekilde anlaşılması ve uygulanması, işleme kalitesini artırırken üretim maliyetlerini düşürür. Uzman bir CNC operatörü, bu kodları sadece ezberlemekle kalmaz, aynı zamanda verimliliği artıracak şekilde optimize etmeyi öğrenir. Bu içerikte ele alınan bilgiler, CNC torna programlamasında ileri düzey bir rehber sunar ve sektördeki uygulamalara yönelik güçlü bir temel oluşturur.